خرگوش از محبوب ترین حیوانات خانگی و بهترین گزینه برای افرادی است که عاشق حیوانات کوچک هستند. صرف نظر از این که نژاد خرگوش چیست، اگر شما تصمیم گرفته اید که یک خرگوش مادّه را به سرپرستی بگیرید و به او اجازه جفت گیری بدهید، باید دقیقاً از مدت زمان بارداری او اطلاع پیدا کنید و به این ترتیب برای به دنیا آمدن یک خرگوش دیگر آماده شوید.
علائم و راه های تشخیص باردار بودن خرگوش
تشخیص حاملگی خرگوش یکی از مهم ترین کارهای شما در زندگی حیوان خانگی تان می باشد.شما به عنوان صاحب خرگوش باید سعی کنید محیطی آرام و ایمن را برای او فراهم کنیم تا این دوران را پشت سر بگذارد.اما قبل از اینکه به این مرحله برسیم ممکن است این سوال ذهن شما را درگیر کرده باشد که؛اصلا چطور متوجه شویم خرگوش ما باردار شده است؟در این مطلب به بررسی این موضوع می پردازیم.
۱. خرگوش خود را لمس کنید
تنها راه تشخیص باردار بودن خرگوش، بزرگ شدن شکم است و هیچ علائم خارجی دیگری بارداری را نشان نمی دهد.به همین دلیل دامپزشکان و پرورش دهندگان خرگوش، به آرامی با لمس دست مشخص می کنند که آیا خرگوش باردار است یا نه. در طول دو هفته از بارداری، شما باید بتوانید جنین هایی که در شکم خرگوش است را حس کنید.اما برای این کار مهارت خاصی لازم است تا به جنین ها آسیبی نرسد. این یک راهنمایی کلی است، و اگر شما دامپزشک و پرورش دهنده با تجربه ای نیستید، نباید سعی کنید خودتان خرگوش باردار را با لمس معاینه کنید. انجام این کار می تواند باعث آسیب به جنین در حال رشد شود.
- اگر بیش از ۱۴ روز از زمان پرورش خرگوش می گذرد، خرگوش باردار را لمس نکنید. انجام این کار ممکن است باعث آسیب به جنین در حال رشد شود.
- به آرامی خرگوش را از گوش هایش بگیرید و با دست راست پوست شانه ها را نگه دارید. این کار باعث می شود قسمت بالایی بدن خرگوش در امنیت باشد.
- از دست چپ خود استفاده کنید تا قسمت پایینی بدن خرگوش یعنی بین پشت پاهای عقبی و لگن را به آرامی بچرخانید.
- به آرامی انگشت شست خود را روی سمت راست شکم و انگشتان را روی سمت چپ قرار دهید. اگر خرگوش شما باردار باشد، باید جنین های کوچک درون شکم را زیر دست خود احساس کنید.
- هر جنین باید به اندازه یک انگور به نظر برسد.
۲. یک دامپزشک خرگوش را معاینه کند
اگر در نحوه لمس حیوان برای معاینه مهارت ندارید، توصیه می شود خرگوش را پیش دامپزشک ببرید. دامپزشک شما می داند که چطور با خیال راحت حیوان را معاینه کند، بدون اینکه آسیبی به جنین ها برساند.
۳. خرگوش را وزن کنید
خرگوش باردار نیز مثل انسان باردار، وزنی بیشتر از وضعیت عادی دارد. با این وجود، این تفاوت وزن زیاد قابل توجه نیست.بهترین روش برای تشخیص باردار بودن خرگوش از لحاظ وزن، استفاده از ترازوهای دیجیتالی دقیق و مقایسه این وزن با وزن قبل از بارداری خرگوش است.یک خرگوش باردار در اولین هفته بارداری در حدود ۰.۰۲۹ کیلوگرم و در پایان هفته دوم به میزان ۰.۰۵۷ کیلوگرم وزن اضافه می کند. بعد از هفته دوم، وزن خرگوش تغییر زیادی نمی کند.
۴. خرگوش را برای سونوگرافی پیش دامپزشک ببرید
سونوگرافی بهترین روش برای تعیین حاملگی خرگوش است، زیرا بعد از شش روز اول بارداری جواب ۱۰۰% دقیق به شما می دهد. دامپزشک می تواند سونوگرافی را در مطب خود انجام دهد تا سریعاً جواب را به شما بگوید.
خرگوش چه زمانی می تواند باردار شود؟
تخمک گذاری در خرگوش ها نسبت به دیگر حیوانات خانگی مثل سگ و گربه متفاوت است و بلوغ جنسی و در پی آن اولین فحلگی خرگوش بین ۶ تا ۸ ماهگی او اتفاق می افتد. البته دیده شده است که بعضی از نژادهای خرگوش در چهارماهگی هم بلوغ را تجربه می کنند.برخلاف دیگر حیوانات، خرگوش ها در تمام سال قابلیت باردارشدن دارند و دوره خاصی برای بارداری خود ندارند. البته خرگوش ها در نیمه اول سال بیشتر مستعد بارداری هستند و احتمال بارداری آن ها در نیمه اول سال بیشتر است.
این دوره به دو مرحله تقسیم می شود؛ زمانی که خرگوش بتواند باردار شود و بدن او آماده جفت گیری و ایجاد جنین را داشته باشد که این مرحله بین ۱۲ تا ۱۴ روز طول می کشد؛ و مرحله دیسروز که ۴ روز طول می کشد و در این مرحله خرگوش مادّه علاقه خود به جفت گیری را از دست می دهد.
زایمان خرگوش چگونه است؟
خرگوش های نژاد متوسط و بزرگ بین سن ۴ تا ۴٫۵ ماه، نژاد های خیلی بزرگ بین سن ۶ تا ۹ ماه و نژاد های کوچک تر بین سن ۳٫۵ تا ۴ ماه به بلوغ جنسی می رسند. آزاد شدن تخمک در خرگوش ماده به دنبال تماس جنسی رخ می دهد و مشابه انسان در اثر چرخه هورمونی آزاد نمی شود. برخلاف باور مردم، خرگوش دارای چرخه پذیرش جفت می باشد که این چرخه بین ۱۴-۱۶ روز تکرار می شود همان طور که در سایت هپی پت خواندید در چرخه تولید مثل، خرگوش ماده زمانی برای جفت گیری آماده است که واژن قرمز و مرطوب باشد و درصورتی که واژن صورتی مایل به سفید باشد و رطوبت واژن کم باشد آماده جفت گیری نیست. یکی از روش های تشخیص بارداری در خرگوش ملامسه شکم برای تشخیص جنین های دانه انگوری در داخل رحم حیوان می باشد.
آماده شدن برای زایمان خرگوش
اگر جفت گیری در طول روز های باروری اتفاق بیفتد، خرگوش ۲۸ تا ۳۱ روز بعد زایمان می کند. باید توجه داشته باشید که اگر بعد از گذشت ۳۳ روز خرگوش هنوز زایمان نکرده بود، او را نزد دامپزشک ببرید تا مطمئن شوید مشکلی وجود ندارد خرگوش می تواند در هر بارداری ۳ تا ۱۲ نوزاد به دنیا بیاورد
۱. ماده ها را از نرها جدا کنید
وقتی مطمئن شدید که خرگوش شما باردار است، مهم است که او را از خرگوش های نر جدا کنید. این کار به این دلیل است که خرگوش نر تنها چند ساعت بعد از زایمان می تواند با ماده جفتگیری کند.این می تواند موجب افزایش فشار به خرگوش ماده شود و باعث شود که نتواند شیردهی به نوزادان را تا پیش از بارداری بعدی به پایان برساند.
- بعضی از کارشناسان حیوانات توصیه می کنند که سعی کنید تعامل حیوان نر و ماده را حفظ کنید، البته آنها را در یک قفس قرار ندهید. به این خاطر که در غیر این صورت بازگرداندن خرگوش نر و ماده تعاملات اجتماعی پس از جدایی طی دوره زایمان می تواند کار سختی بشود. در صورت امکان، قفس های آنها را در کنار یکدیگر قرار دهید تا در تعامل با هم باشند.
- این احتمال وجود دارد که خرگوش نر سعی کند با فرزندانی که خرگوش ماده بدنیا آورده است، جفتگیری کند. صاحبان خرگوش باید خرگوش نر و ماده را جدا از هم نگه دارند تا از این اتفاق جلوگیری کنند.
۲. دوره بارداری خرگوش چقدر است
دوره بارداری خرگوش ها بین ۳۱ تا ۳۳ روز است. اگر دوره بارداری طولانی تر از این مدت شد، ممکن است بارداری کاذب باشد یا جنین ها در شکم خرگوش مرده باشند. برخی از دامپزشکان برای جلوگیری از خطر عوارض ناشی از وجود جنین مرده در شکم مادر، ۳۲ روز بعد توصیه به القاء زایمان می کنند.
۳. میزان غذای خرگوش باردار
اگر خرگوش شما باردار است، مطمئن باشید که غذا و آب کافی دریافت می کند. کارشناسان توصیه می کنند که به تدریج میزان غذای خرگوش باردار را زیاد کنید. شما باید یونجه را به غذای خرگوش اضافه کنید، زیرا بسیار غنی است و مواد مغذی لازم برای یک خرگوش باردار یا در حال شیردهی را تامین می کند.
پرورش و مراقبت از خرگوش تازه متولد شده
خرگوش ها هنگام تولد بدون پوشش، کور و کر به دنیا می آیند. چند روز پس از تولد پوشش بدنی حیوان پدیدار می گردد و بعد از ۱۰ روز چشم و گوش حیوان باز می شود. نوزاد خرگوش تا ۷ روز بعد از تولد قادر به تنظیم دمای بدنش نیست. بعد از تولد نوزادان خرگوش ماده می تواند مجدد جفت گیری کند. بیشتر افرادی که خرگوش را برای مقاصد نمایش و یا به عنوان حیوان خانگی پرورش می دهند بعد از ۳۵-۴۲ از تولد نوزادان خرگوش، اجازه جفت گیری مجدد به ماده می دهند. بیشتر خرگوش های نژاد متوسط تا بزرگ ۸ تا ۱۰ سر پستان دارند و بیشتر این خرگوش ها تا دوازده نوزاد به دنیا می آورند.
اگر خرگوش ماده به خوبی نتواند از نوزادان مراقبت کند، باید در همان روزهای اول از لانه جدا کرده و آن را در کنار خرگوش ماده ای با نژاد مشابه با توله های کوچک تر قرار داده شود. اگر بچه خرگوش با بچه های این خرگوش درکنار هم نگهداری شوند و با پوشش مویی خرگوش ماده پوشانده شوند، معمولاً موردپذیرش خرگوش ماده قرار می گیرد. هرچقدر سن بچه خرگوش بیشتر باشد احتمال پذیرفته شدن توسط خرگوش ماده جدید بالا می رود.
شما می توانید بچه خرگوش ها را بدون مادر نیز بزرگ کنید ولی احتمال مرگ ومیر در این شرایط افزایش می یابد. برای نگهداری بچه ها باید محیط گرم، خشک و آرام تهیه نمود. از جایگزین شیر مخصوص بچه خرگوش (شیر مخصوص بچه گربه نیز می توانید استفاده کنید) و یا مخلوطی از مواد زیر برای تغذیه بسته به سن بچه خرگوش ها می توانید استفاده کنید.
- نصف لیوان شیر خشک
- نصف لیوان آب
- یک عدد زرده تخم مرغ
- یک قاشق شیره ذرت
بعد از گذشت پانزده تا هجده روز از تولد بچه ها می توان از سبزیجات و یونجه برای تغذیه استفاده کرد. خرگوش ماده جوان ممکن است بچه های خودشان را به دلایلی چون استرس، عدم تمایل به مراقبت و سرمای شدید کشته و بخورند. وجود حیوانات شکارچی و یا سگ در نزدیکی محل نگهداری خرگوش ها می تواند با ایجاد استرس در خرگوش ماده باعث این امر نیز شود. توجه داشته باشید که خورده شدن بچه ها توسط مادر امری طبیعی است و جهت جلوگیری از آلودگی محیط برای دیگر بچه ها از طرف مادر انجام می شود.
